Kim korkar Suudi Arabistan’ın değişmesinden?

OrtadoÄŸu’da son günlerin en merak edilen konularından birisi yeni kral ile birlikte Suudi Arabistan’ın bölgesel politikalarında oyun kurucu bir deÄŸiÅŸikliÄŸin olup olmayacağı. Normal ÅŸartlar altında pek de dinamik olmayan bir dış politika çizgisine sahip Suudi Arabistan, ideoloji ile reel politiÄŸi ayırt edebileceÄŸine dair bazı sinyaller vermekte. Bu sinyallerden hareketle Suudi Arabistan’ın bölgesel harekat planında potansiyel bir deÄŸiÅŸimin bölge için ne anlam ifade edeceÄŸi sorusu Mısır’dan Suriye’ye, BirleÅŸik Arap Emirlikleri’nden Ä°srail’e kadar birçok ülkeyi yakından ve derinden ilgilendirmekte. Bu sebepten bir süredir bu konuda birçok yazı kaleme alınılıyor. 

Arap basınından özellikle Suudilerle baÄŸlantılı mecralarda bir deÄŸiÅŸimin olabileceÄŸine dair analizler ağırlıkta. GeçtiÄŸimiz günlerde Al-Hayat gazetesinde yayınlanan Halid el-Dahil’in makalesi özellikle dikkat çekiciydi. Yazı boyunca Suudi Arabistan’ı reel politiÄŸe davet eden el-Dahil, hem Ä°srail hem de Ä°ran yayılmacılığına karşı Türkiye-Suudi Arabistan-Mısır’ın ittifakının bir gereklilik olduÄŸunu söylüyor ve özellikle Suudi Arabistan’ı dış politikasında bir ince ayar yapmaya çağırıyor. Aslında benzer yazılar yakın zamanda Abdulrahman al-Rashid gibi Suudi yönetimine yakınlığıyla bilinen gazeteciler tarafından da yazıldı. 

Hamas üzerindeki baskı hafifleyebilir 

El-Dahil’in yazısını konu alan yazısında Haaretz yazarlarından Zvi Barel de Suudi Arabistan’daki deÄŸiÅŸimin ne anlama geleceÄŸini analiz etmiÅŸ. Muhtemel bir deÄŸiÅŸimin Ä°srail’i yakından ilgilendiren iki aktör için güçlü sonuçlar çıkarabileceÄŸini yazmış. Barel’e göre Suudi Arabistan’ın Mısır politikasını gözden geçirmesi ile Hamas tekrar Arap dünyasının desteÄŸini alan bir parti haline gelebilir. EÄŸer Suudi Arabistan yeni bir stratejik okuma yaparsa Müslüman KardeÅŸler gibi mutedil Sünni hareketlerle iliÅŸki kurmak hem Ä°ran’a ve hem de IŞİD’e karşı etkin bir silah olabilir. Tabii ki bu durumdan Suudi Arabistan’ın Ä°slamcıfobisi’ni körükleyerek istifade etmeye çalışan Ä°srail olumsuz olarak etkilenecek. Hem saÄŸlam müttefiki olan Sisi’nin Mısır’ı dizginlenecek hem de baÅŸ düÅŸmanı olan Hamas üzerindeki baskı hafifleyecek. 

Kaybeden Ä°srail ve Ä°ran olur 

Her iki yazı da ortaya koydukları analiz itibarıyla deÄŸerli ve isabetli. Daha önce bu köÅŸede yazdım: Ä°srail ve Ä°ran yayılmacılığına karşı Mısır ve Suriye’de Türkiye ve Suudi Arabistan’ın asgari müÅŸtereklerde buluÅŸması ve yeni bir strateji ortaya koyarak birlikte hareket etmesi gerekiyor. Buna Türkiye’nin fazlasıyla hazır olduÄŸunu söyleyebiliriz. Fakat Suudi Arabistan’ın bir öncelikler sıralaması yapması gerekiyor. Ä°slamcıfobisi üzerinden Suudi Arabistan’ın ve bölgenin içerisine çekildiÄŸi stratejik kuÅŸatmadan akılcı ve gerçekçi bir dış politika okumasıyla sıyrılması mümkün olabilir. Ä°ki ülke- Mısır ve Suriye- tüm bölgede yeni bir dönemin baÅŸlamasına sebep olabilecek enerjiye sahip. EÄŸer bu iki ülkede Ä°srail ve Ä°ran gerilerse Suudi Arabistan’ın da dahil olduÄŸu bölge kazanır. 
CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan’ın Suudi Arabistan ziyareti bu stratejinin hayata koyulabilmesi için hayati bir öneme sahipti. Hem Suudi hem de Türk kaynaklardan gelen haberler, ziyaretin ortak stratejinin gerekliliÄŸi anlayışı çerçevesinde yapıldığı yönünde. Anlaşılan ikili iliÅŸkilerin kriz noktaları üzerinden deÄŸil, ortaklık gerekliliÄŸi perspektifinden hareketle yürütülmesi her iki tarafın da üzerinde mutabık kaldığı bir husus. Bu sebepten Mısır’ı bir paranteze alarak bölgesel meselelere yaklaÅŸma konusunda bir eÄŸilim var. Hem CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan’ın sarf ettiÄŸi hem de Suudi kaynaklarda geçen “Suriye’de sahaya direkt olarak yansıyacak bir iÅŸbirliÄŸi” ifadesi ziyaretin ana temasını anlatmaya yeter. 
Bölgede krizler birbiri ardına gelirken Suudi Arabistan’ın “Ä°srail-BirleÅŸik Arap Emirlikleri” ekseninde hareket etmesi, en çok Ä°ran ve Ä°srail’in iÅŸine geldi; en çok da bölge halkları kaybetti. Suudi Arabistan için zaman bu “felaket ekseninden” çıkma zamanı.  

aksam.com.tr